دررفتگی کشکک زانو

در-رفتگی-کشکک-زانو

کشکک دررفته یک آسیب بسیار دردناک زانو است که در آن کاسه زانو (کشکک) از وضعیت طبیعی خود خارج می شود. دررفتگی کاسه زانو باعث درد شدید، ناتوانی و تورم فوری و همچنین تغییر شکل زانو می شود. در بیشتر موارد، کاسه زانو به دلیل ساختار مفصل، به صورت جانبی، یعنی به سمت بیرونی زانو دررفته می‌شود.

دررفتگی کشکک در بزرگسالان جوانی که ورزش می کنند بیشتر دیده می شود و معمولاً در نتیجه چرخش ناگهانی زانو یا ضربه ضربه است، اما می تواند در اثر زمین خوردن نیز ایجاد شود. یک استعداد ژنتیکی احتمالی برای دررفتگی کاسه زانو نیز وجود دارد. تقریباً یک چهارم افرادی که دچار دررفتگی می‌شوند، یکی از بستگانشان همین آسیب را داشته است.

دررفتگی کشکک زانو چیست؟

Patellar dislocation به مفهوم دررفتگی کشکک زانو است که به آن ناپایداری کشکک زانو نیز گفته می‌شود. کشکک زانو استخوان کوچکی است که نقش محافظتی داشته و در قسمت انتهایی استخوان ران قرار دارد. کشکک زانو وظیفه مکانیزم اکستانسور یا به عبارتی مکانیزم بازکننده و مستقیم کننده زانو را برعهده دارد. این مکانیزم، ساختاری زنجیره‌ای داشته و به‌واسطه آن فرد قادر به صاف کردن زانوی خود خواهد بود. ناپایداری کشکک زانو روی حرکت کاسه زانو تأثیر گذاشته و بیماری‌هایی چون دررفتگی و نیمه‌دررفتگی را منجر می‌شود.

اکثر آسیب‌های کشکک، زانو را به سمت خارج فشار داده و باعث آسیب رساندن به رباط داخل زانو یا رباط میانی پاتلوفمورال می‌شوند. انواع دررفتگی زانو شامل موارد زیر هستند:

  • دررفتگی مفصل زانو
  • دررفتگی کامل کشکک زانو
  • نیمه دررفتگی کشکک زانو یا دررفتگی جزئی کشکک زانو
  • دررفتگی پروتز زانو

دلایل دررفتگی کشکک زانو

آسیب دیدگی های زیادی می تواند موجب در رفتگی کشکک زانو شود که در نتیجه یک اتفاق یا ترکیبی از چند ضربه است. به این موارد اشاره ای کوتاه می کنیم:

  • ضربه مستقیم به زانو: هنگامی که مفصل زانو با نیروی زیادی با فرد یا جسمی برخورد می کند، ضربه وارده به مفصل زانو می تواند باعث دررفتگی کشکک زانو و همچنین مچ پا شود.
  • فشار بیش از حد در حین حرکت: هنگامی که یک ورزشکار با سرعت بالا در جهتی حرکت می کند و باید با تغییر جهت پای خود به سرعت در جهتی دیگر حرکت کند، مفصل زانو فشار زیادی را متحمل می شود. حتی در مواردی دیده شده که فشار بیش از حد باعث شده که کاسه زانو جدا شود.
  • جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر دررفتگی کشکک زانو و پا هستند. تصور می شود این خطر ممکن است به این دلیل باشد که زنان باسن پهن تری دارند و این باعث می شود استخوان های ران به سمت داخل کج شوند و به همین دلیل زاویه بیشتری به زانو می دهند.
  • ضعف در عضلات پا: افرادی که عضلات پای ضعیفی دارند و یا دچار عدم تعادل در پاها هستند، ممکن است فشار غیر ضروری بر مفصل زانوی خود وارد کنند و این موضوع خطر در رفتگی کشکک زانو را افزایش می دهد.
  • قد: ورزشکارانی که از قد بلندی برخوردار هستند، ممکن است بیشتر از سایرین با خطر دررفتگی کشکک زانو مواجه باشند.
  • وجود آسیب دیدگی قبلی در کشکک زانو: افرادی که قبلاً دچار دررفتگی کشکک زانو و یا آسیب دیدگی مچ پا شده اند، معمولا مفصل زانوی ضعیفی دارند و این ممکن است احتمال تکرار در رفتگی کشکک زانو را افزایش دهد.
  • اضافه وزن: افرادی که دچار اضافه وزن و چاقی هستند بیشتر دچار در رفتگی کشکک زانو می شوند. در این افراد، دررفتگی کشکک حتی بدون وجود آسیب دیدگی نیز می تواند رخ دهد.

در حالی که جلوگیری از بسیاری آسیب دیدگی های زانو اجتناب ناپذیر است، اما می توان با ترکیبی از حفظ سلامت وزن بدن، لایف استایل مناسب و جلوگیری از وارد شدن ضربه به پا، تا حدودی خطرات را کاهش داد.

کشکش

علائم دررفتگی کشکک زانو و تشخیص آن

در رفتن کشکک زانو می‌تواند با شنیده شدن صدایی شبیه صدای ترکیدن یا شکستن همراه باشد. در ادامه به رایج‌ترین نشانه‌های دررفتگی زانو اشاره خواهیم کرد:

  • تورم شدید از نشانه‌های اولیه این نوع دررفتگی است.
  • اگر کشکک زانو دچار دررفتگی شود یکی از اولین علائم آن تغییر شکل در ساختار زانو است.
  • درد شدید و غیر قابل تحمل به گونه‌ای که فرد توان حرکت زانوی خود را ندارد.
  • احساس ضربان نبض مانند در زانو بعد از دررفتگی کشکک زانو رخ می دهد.
  • این نوع در رفتگی با اختلالات حسی و حرکتی همراه است.
  • قفل شدن زانوها که فرد توانایی نگهداری وزن خود را ندارد.
  • کاسه زانو از جای خود به سمت کنار و بیرون کشیده می‌شود.
  • ایجاد صدای تق تق که ناشی از اصطکاک استخوان در رفته  بر روی است.
  • دررفتگی کشکک زانو به عصب نازک نی آسیب وارد می‌شود.
  • پارگی و یا انسداد رگ‌های پشت زانو از علائم در رفتگی شدید کشکک زانو است.
  • احساس عدم ثبات مفصل زانو و یا قفل شدن در هنگام تحمل وزن از دیگر علائم این عارضه است.

راه های تشخیص در رفتگی زانو

از جمله روش های تشخیصی که برای این مشکل استفاده می شود عبارتند از:

رادیوگرافی زانو:

متخصص ارتوپد روزانه با تعداد بسیاری بیماران که دچار درد زانو هستند برخورد می کند. در حالی که بسیاری از بیماران فکر می کنند که درد ناشی از این ناحیه به دلیل مویه یا ضربه یا کوفتگی می باشد. متخصص ارتوپد با دیدن نتیجه رادیوگرافی به بیماران در رفتگی کشکک زانو را اطلاع می دهد و آن ها را از خطر و عوارض آن آگاه می سازد.
رادیوگرافی محوری زانو از همخوانی خوبی با معاینه بالینی برخوردار است و در مقایسه با آرتروسکوپی روش تشخیص ارزشمندی به شمار می رود.

MRI یا تصویر برداری با زونانس مغناطیسی:

این روش اجازه می دهد تا از قسمت داخلی  مفصل زانوی عکس برداری انجام شود این روش تشخیصی کاملا غیر تهاجمی بوده و هیچ نوع دردی را به همراه ندارد و معمولا انجام آن 30 دقیقه زمان می برد.
نکته:با انجام این روش تشخیصی پزشم امکان مشاهده تمام بافت های استخوان را اعم ازغضروف، تاندون، عضلات، رگ های خونی مهم را خواهد داشت.

آنژیوگرافی:

از آنژیوگرافی به طور معمول در دررفتگی های تروماتیک زانو استفاده می شود.

روش های درمانی دررفتگی کشکک زانو

در صورتی که پزشک ارتوپدی دررفتگی کشکک زانو را تشخیص دهد از طریق روش های مختلف اقدام به درمان این مشکل می کند که عبارتند از:

استراحت : اولین پیشنهادی که در درمان دررفتگی کشکک زانو بسیار موثر است استراحت کردن می باشد، در زمان استراحت حتما به این نکته توجه داشته باشید که زانوی خود را کمی بالاتر قرار دهید و آن را از طریق باندازی محکم ببندید و روی آن کمپرس سرد قرار دهید.
بریس: از طریق بریس می توان در زمان انجام فعالیت های بدنی زانوی خود را در محلی ثابت قرار دهید. استفاده از بریس می تواند در بهبودی سریع زانو بسیار موثر باشد علاوه بر آن می تواند از آسیب دیدگی بیشتر آن جلوگیری کند.
مصرف دارو: به منظور کاهش درد ناشی از دررفتگی کشکک زانو داروهای غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن، اسپرین، استامینوفن، بسیار می تواند موثر باشد ولی حتما به این نکته توجه داشته باشید که مصرف این داروها حتما می بایست طبق دستور متخصص ارتوپدی باشد.  
فیزیوتراپی: انجام فیزیوتراپی در روند بهبودی بیمار بسیار موثر است انجام فیزیوتراپی باعث شده تا فرد فعالیت های قبلی خود را انجام دهد و از بروز دررفتگی مجدد نیز جلوگیری می کند.
جراحی: در جراحی آرتروسکوپی زانو پزشک با ایجاد یک برش کوچک و یک دوربین بسیار کوچک و میکروسکوپی داخل زانو را مشاهده می کند تا مفاصل را بررسی کند. گاهی در رفتگی کشک زانو موجب درگیر شدن مفصل با رباط های زانو می شود جراح به کمک ارتروسکوپی مفصل زانو را بررسی می کند.

موقعیت-در-رفتگی

درمان دررفتگی زانو

گاهی اوقات دررفتگی زانو به قدری شدید است که تنها با جراحی قابل درمان است. عمل جراحی برای ترمیم غضروف، رفع پارگی مینیسک زانو وترمیم رباط  پاره شده انجام می شود. گاهی اوقات هم دررفتگی جزئی زانو با فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی قابل درمان است.

برای درمان این مشکل، باید ساختار و بافت های زانو را به حالت طبیعی برگرداند و وضعیت درست زانو را ثابت نگه داشت تا میزان آسیب به رگهای خونی و بافتهای عصبی کنترل شود.

از آنجایی که زانو از جای اصلی خود خارج شده است، باید آن را سریع به وضعیت طبیعی برگرداند. اگر مفصل زانو زیاد منحرف نشده باشد، با نیروی کم و بدون بیهوشی می توان مفصل زانو را جا انداخت؛ اما اگر بافتها در بین قطعات زانو گیر افتاده باشند؛ باید عمل جراحی زانو انجام شود. پس از اینکه مفصل زانو با روش جراحی یا روش بسته جا اندازی شد، باید مدتی به زانو استراحت داد تا بهبود پیدا کند. سپس با انجام جلسات فیزیوتراپی باید لیگامانهای آسیب دیده را ترمیم کرد.