دکتر حسین اکبری اقدم

فلوشیپ فوق تخصص ارتوپد زانو

علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن

آیا تا به حال هنگام بلند شدن و نشستن دچار زانو درد شده‌اید؟ اگر چنین است شما تنها نیستید! زانودرد هنگام نشستن و برخاستن یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که با بالا رفتن سن ایجاد می‌شود، به‌خصوص اگر به‌صورت طولانی‌مدت تحرکی نداشته باشید. این درد می‌تواند مربوط به غضروف، کشکک، مفصل زانو، کلاهک زانو و یا رباط‌ ها باشد. درد خفیف تا شدید زانو هنگام نشستن و برخاستن به این بستگی دارد که کدام یک از اجزاء زانو و چگونه درگیر شدند.

علت زانو درد هنگام نشستن چیست؟

از هر ۴ نفر،۱ نفر از زانو درد رنج می‌برد. این درد به‌ویژه پس از نشستن طولانی حس می‌شود. عوامل محیطی و فیزیولوژیک زیادی می‌تواند باعث ایجاد زانو درد شود. مهم ‌ترین علل زانو درد هنگام نشستن و برخاستن عبارت‌اند از:

۱. وزن بدن

یکی از مهم ‌ترین علل زانو درد هنگام نشستن و برخاستن اضافه‌وزن است. وزن بیش از حد بدن، نه‌تنها باعث ایجاد بیماری‌های زمینه‌ای شده، بلکه باعث درد زانو هم می‌شود.

2.بورسیت زانو

بورسیت کشکک کیسه‌ای نازک و پر از مایع روی کاسه زانو است. خم کردن زانو به مدت ‌طولانی می‌تواند باعث التهاب و تحریک بورسیت شود. علائم بورسیت کشکک یا زانو عبارت‌اند از:

  • درد هنگام خم یا صاف کردن پا
  • کاهش یا محدودیت دامنه حرکتی
  • تورم یا قرمزی در جلوی زانو

بورسیت کشکک در مشاغلی که به مدت طولانی زانوهای خود را خم می‌کنند، شایع است. بزرگترین خطر بورسیت زانو، عفونت است.

3.آرتروز

استئوآرتریت (شایع‌ترین نوع آرتریت زانو) زمانی رخ می‌دهد که ساختارهای مفصلی از بین بروند. این اختلال معمولاً به‌عنوان آرتریت ساییدگی شناخته شده و معمولاً به‌دلیل آسیب‌های گذشته یا فعالیت بیش‌ازحد به‌خاطر افزایش سن مشاهده می‌شود.

اصطکاک ناشی از مالش استخوان‌های زانو بر روی یکدیگر ممکن است باعث مشکلات زیر شود:

  • درد
  • آسیب مینیسک
  • التهاب
  • بدشکلی استخوان

در آرتروز، بافت‌های نرم و غضروف‌هایی که مفاصل شما را محافظت می‌کنند، فرسایش می‌یابند و حرکت را دردناک می‌کنند. بدون بافت‌های نرم برای محافظت از استخوان‌های زانو، زانوهای شما ممکن است در جای خود قفل شوند یا بیشتر مستعد آسیب باشند.

اگرچه استئوآرتریت معمولاً با افزایش سن اتفاق میفتد، اما بسیاری از جوانان نیز از آرتروز اولیه رنج می‌برند. اگر بیمار در گذشته دچار آسیب جدی به زانو شده است، بیشتر درمعرض ابتلا به آرتروز است.

آرتروز می‌تواند راه رفتن یا ایستادن طولانی‌مدت را دشوار کند. کاهش تنش مفاصل با نشستن یا دراز کشیدن دوره‌ای یا مصرف داروهای ضدالتهابی می‌تواند به‌طور موقت علائم را تسکین دهد. بااین‌حال، از دست دادن وزن اضافی راه‌حلی طولانی‌مدت و مؤثرتر برای درمان آرتروز است.

4.عدم تحرک

سبک زندگی نادرست، می‌تواند باعث سفت‌شدن مفاصل شود. عدم تحرک منجر به کمبود جریان خون و سفت‌شدن بافت می‌شود. با چند دقیقه بلند شدن و راه رفتن، می‌توانید به کاهش درد زانو کمک کنید.

5.تاندونیت

برای حمایت و پشتیبانی از زانو چندین تاندون وجود دارند. التهاب یکی از این تاندون‌ها باعث درد زانو هنگام برخاستن و نشستن می‌شود. محل و نوع درد دلیل ایجاد درد زانو را مشخص می‌کند که شامل موارد زیر هستند:

  • تاندونیت همسترینگ هنگام نشستن و برخاستن باعث درد در پشت ران و زانو می‌شود.
  • تاندونیت کشکک در جلوی زانو یا در پایه کلاهک زانو احساس می‌شود و در هنگام نشستن و برخاستن باعث ایجاد درد بسیار شدید یا سوزش می‌شود.
  • تاندونیت چهارسر ران باعث ایجاد درد در بالا یا جلوی کاسه زانو می‌شود.

6.سندرم ایلیوتیبیال باند (IT)

باند ایلیوتیبیال (IT) نواری ضخیم از بافت فیبری است که از مفصل ران شروع می‌شود و در امتداد خارجی ران تا استخوان ساق پا (درشت‌نی) درست زیر مفصل زانو امتداد می‌یابد. سندرم ایلیوتیبیال باند باعث درد سوزشی در قسمت خارجی زانو می‌شود که به لگن یا ران گسترش می‌یابد.

این بیماری معمولاً دوندگان یا دوچرخه‌سواران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و زمانی که تازه شروع به انجام فعالیت می‌کنید بیشتر اتفاق میفتد. زانودرد ناشی از سندرم ایلیوتیبیال باند معمولاً هنگام ورزش رخ می‌دهد، اما ممکن است پس از پایان تمرین نیز ادامه یابد.

عدم درمان این بیماری باعث می‌شود درد ثابت بماند و از یک درد مبهم یا سوختگی به درد شدیدتر و همراه با تورم در قسمت بیرونی زانو تبدیل شود.

7.کیست بیکر

کیست بیکر کیسه‌ای پر از مایع در پشت مفصل زانو است. مایع اضافی مفصل زانو از پشت کپسول مفصلی عبور می‌کند و باعث ایجاد کیستی می‌شود که در ناحیه پشت زانو (حفره پوپلیتئال) بیرون زده است.

کیست بیکر باعث درد و تورم در پشت مفصل زانو شده که با فعالیت بدتر می‌شود. این درد اغلب به صورت سفتی مفاصل در هنگام خم یا صاف کردن پاها توصیف می‌شود.

علائم پارگی کیست بیکر شبیه ترومبوز ورید عمقی، یک نوع خطرناک لخته خون، است و باید توسط پزشک متخصص ارزیابی شود.

8.صندلی یا مبل نامناسب

سطحی که بر روی آن نشسته‌اید می‌تواند تأثیر زیادی بر احساس درد یا عدم احساس درد در زانوها داشته باشد. برای مثال، اگر ارتفاع صندلی کم باشد، زانوها به شدت خم شده و این مسئله منجر به ایجاد درد می‌شود. بنابراین در صورتی که به مدت طولانی (4 ساعت یا بیشتر) روی صندلی می‌نشینید سعی کنید از صندلی‌هایی که طراحی ارگونومیک دارند، استفاده کنید.

9.وضعیت بد نشستن

قرار دادن پاها بر روی یکدیگر در هنگام نشستن باعث اعمال کشش بیش‌ازحد به عضلات و رباط‌هایی که زانو را احاطه‌ کرده‌اند، می‌شود. این کشش زیاد باعث ایجاد فشار قابل‌توجهی بر روی زانوها می‌شود. بنابراین وضعیت بد نشستن یکی دیگر از عواملی است که باعث درد زانو هنگام نشستن یا برخاستن می‌شود.

10.نشستن بیش‌ازحد طولانی

نشستن طولانی‌مدت (6 ساعت در روز) باعث می‌شود خم کردن زانوها دشوار شود؛ زیرا نشستن طولانی باعث سفت شدن مفاصل و به مرور زمان درد عضلات می‌شود. راهکار جلوگیری از این مشکل دراز کردن پا درصورت نشستن طولانی‌مدت است.

روش‌ های درمان درد زانو هنگام نشستن و برخاستن

روش ‌های درمان درد زانو هنگام نشستن و برخاستن به‌ شدت بیماری و سن بیمار بستگی دارد:

  1. تغییرات سبک زندگی: سبک زندگی سالم می‌تواند کیفیت زندگی شما را تغییر دهد. کاهش وزن معمولاً به‌عنوان اولین درمان برای زانو درد توصیه می‌شود. اگر هنگام نشستن و برخاستن زانودرد دارید، می‌تواند نشانه این باشد که بیش از حد نشسته یا ایستاده‌اید.
  2. دارودرمانی: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند در تسکین درد زانو کمک‌کننده باشد. پزشک شما ممکن است داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را تجویز کند.
  3. فیزیوتراپی: بسته به علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن، ممکن است پزشک متخصص، تمرینات فیزیوتراپی را توصیه کند.
  4. عمل جراحی: درصورتی‌که زانودرد هنگام نشستن و برخاستن، یکی از علائم بیماری‌های زمینه‌ای دیگر مانند آرتروز باشد، نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو دارد.

درمان خانگی زانو درد

اگر علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن، به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای باشد، می‌توان از درمان خانگی زانو درد استفاده کرد:

1.رژیم غذایی

رژیم غذایی ضدالتهابی برای تسکین درد زانو هنگام نشستن و برخاستن مفید است. مواد غذایی مانند زردچوبه، آب‌لیمو، آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب و امگا ۳ به کاهش التهاب مفاصل زانو کمک می‌کنند.

2.اصلاح حرکات

یکی از بهترین روش‌های درمان خانگی زانو درد، اصلاح حرکات است. اگر فقط هنگام نشستن و برخاستن درد زانو دارید، می‌تواند نشانه این باشد که در وضعیت نامناسبی نشسته‌اید و یا اینکه بیش از حد ایستاده‌اید. برای جلوگیری از این وضعیت بهتر است که حرکات خود را اصلاح کنید، روش زیر را انجام دهید:
در طول روز پاهای خود را دراز کنید. ۸-۶ ساعت نشستن در طول روز، ممکن است باعث سفت‌شدن زانوها شده و خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها را افزایش دهد. هر نیم ساعت از جای خود بلند شوید و پیاده‌روی کنید تا به زانوهای خود کمی استراحت دهید.
صحیح بنشینید. بعضی از پوزیشن‌های نشستن، می‌تواند به زانوهای شما فشار زیادی را وارد کنند. به‌عنوان‌مثال، نشستن روی زمین به‌صورت چهارزانو، یا نشستن روی پاشنه پا به رباط‌های زانو فشار زیادی را وارد می‌کند.
صندلی راحت پیدا کنید. هنگام نشستن، زانوهای شما باید راحت باشد و زاویه ۹۰ درجه با زمین داشته باشد. اگر می‌خواهید صندلی اداری را تنظیم کنید، هنگام ایستادن در کنار آن، اطمینان حاصل کنید که صندلی دقیقاً زیر زانوهای شما قرار دارد.

3.سرما و گرما

نگه‌داشتن کمپرس آب سرد یا گرم روی زانو به کاهش درد زانو کمک می‌کند. یخ معمولاً برای جراحات و التهاب توصیه می‌شود، گرما می‌تواند درد مربوط به سفتی مفاصل را کاهش دهد.
اگر پس از انجام این کارها، احساس درد شدیدی را تجربه کردید بهتر است توسط پزشک متخصص معاینه شوید