دکتر حسین اکبری اقدم

فلوشیپ فوق تخصص ارتوپد زانو

بورسیت زانو

بورسیت زانو (bursitis) نوعی بیماری است که بر اثر ایجاد کیسه هایی پر از مایع در اطراف مفصل زانو نمایان می شود. این کیسه ها از دامنه حرکتی زانو می کاهد و درد زیادی را در هنگام حرکت زانو متوجه بیمار می کند.

بورسیت زانو چیست؟

بورسیت زانو، کیسه ای کوچک با مایعی به نام بورس است که در مجاورت مفصل زانو قرار دارد. بورس ها به طور معمول می توانند در ناحیه زانو ملتهب شوند اما زمانی این امر غیرعادی تلقی می شود که التهاب رخ داده در قسمت داخلی زانو و در زیر مفصل اتفاق افتد.

مشکل ایجاد شده توانایی فیزیکی زانو در انجام حرکات را مختل می کند و به همراه آن درد زیادی را برای بیمار به وجود می آورد. در زمان التهاب بورس ضخیم می شود با با تولید بیش از اندازه مایع درون کیسه ای سینوویال موجب بروز بورسیت می شود. التهاب این نوع بروسیت چندین برابر بورس سالم و طبیعی است.

انواع بورسیت

بدن انسان بیش از ۱۵۰ بورس دارد که ممکن است به‌خاطر فشار زیادی که به آن‌ها وارد شده یا استفاده زیاد دچار التهاب شوند. به همین دلیل بورسیت انواع مختلفی دارد که چهار شکل رایج آن عبارتند از:

  • بورسیت تروکانتریک که بورس‌های باسن را درگیر می‌کند.
  • بورسیت پیش کشکک مزمن یا حاد که اطراف کاسه زانو دیده می‌شود.
  • بورسیت Olecranon در اطراف آرنج ظاهر می‌شود.
  • بورسیت رتروکلکانئال که التهاب حاد یا مزمن پاشنه پا است.

1.بورسیت کشکک زانو

در این حالت از بیماری، التهاب بورس در ناحیه جلوی زانو در بخش کشکک رخ می‌دهد. زمانی که کیسه بورس آسیب ببیند و مایع زیادی داخل آن جمع شود، التهاب پیدا می‌کند و به بخش‌های مجاور زانو فشار می‌آورد.

2.بورسیت استخوان زانو و مفصل آن

کیسه‌های بورس در نزدیکی مفصل زانو قرار دارند تا مانع از ایجاد اصطکاک و فشار میان دو استخوان و مفاصل شوند. با آسیب‌دیدن و تحریک این بخش‌ها، درد و التهاب در زانو پیش می‌آید. در نتیجه تحلیل‌رفتن این بورس‌ها، استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند و مشکلاتی در ناحیه زانو بروز پیدا می‌کنند.

3.بورسیت پشت زانو

علائم دردناک و ایجاد حس گرم‌شدن و دردی تیز در بخش پشتی زانو هم وجود دارد. بورسیت می‌تواند این بخش از پا را هم تحت تأثیر قرار بدهد. برای التیام‌بخشیدن به چنین دردی از کمپرس یخ و مصرف قرص‌های آرام‌بخش استفاده می‌شود. استراحت هم در بهبود این وضعیت بی‌اثر نیست.

4.بورسیت زیر زانو

زیر زانو یا هر بخش و ناحیه‌ای از آن می‌تواند دچار مشکل التهاب و تورم شود. برای رفع این موضوع نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد و دکترحسین اکبری اقدم بهترین متخصص جراحی زانو بنا به ناحیه تحت تأثیر آسیب و درد و البته شرایط بدنی هر فرد، درمان‌هایی تجویز می‌کنند.

علائم بورسیت زانو

علائم و نشانه های بورسیت در اثر فشار و ضربه ناگهانی بلافاصله نمایان می شود اما در حالات دیگر به تدریج و طی چند روز یا چند هفته ظاهر خواهد شد . بورسیت طبق علائم زیر خود را نشان می دهد:

  • ورم: بورس ملتهب هنگامی رخ می دهد که با مایع زیادی پر شود.
  • درد: التهاب ناشی از بورس و مشکلات ایجاد شده در سایر بافت های نرم اطراف درد زیادی را متوجه بیمار خواهد کرد.
  • حساسیت: فشار دادن و عفونت به دلیل تحریک پوست روی بورس ملتهب ایجاد می کند.
  • سفتی: سفتی مفصل، خم شدن و راست شدن زانو و انجام فعالیت ها را بسیار دشوار می کند.
  • قرمزی و گرمی: التهاب بورس یا عفونت می تواند موجب قرمزی و گرمی پوست شود.

علت بورسیت زانو

عوامل مختلفی می توانند در بروز بورسیت زانو نشق داشته باشند. برخی از علل بروز بروسیت عبارتند از:

  • رشد باکتری ها و ایجاد عفونت در کیسه های بورس
  • انجام فعالیت های سنگین 
  • استفاده زیاد از زانوها برای انجام کارها
  • ضربه مستقیم و ناگهانی به زانوها
  • عوارض ناشی از آرتریت روماتوئید و آرتروز
  • چاقی و داشتن اضافه وزن

تشخیص بورسیت زانو چگونه است؟

پزشکان معمولاً برای تشخیص این وضعیت به معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی بیمار می‌پردازند. در مسیر تشخیص:

  • دو زانو را با هم مقایسه می‌کنند؛ به ویژه در حالتی که یک زانو سالم است.
  • به آرامی زانو را فشار می‌دهند تا منبع ایجاد درد، گرم‌شدن و تورم را کشف کنند.
  • پوست روی زانو را بررسی می‌کنند و مروری دارند بر علائمی مانند عفونت و قرمزشدگی.
  • به دقت زانو و پاها را تکان می‌دهند تا میزان آسیب‌دیدگی مشخص شود و وضعیت حرکتی زانو و پا ارزیابی شود.

برای تشخیص بورسیت زانو از تصویربرداری هم کمک می‌گیرند:

  • اشعه ایکس؛ تصویربرداری با این روش می‌تواند وضعیت استخوان‌ها را نشان بدهد.
  • ام آر آی (MRI)؛ در این روش از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویری با جزئیات از ساختار درون بدن استفاده می‌شود. این فناوری می‌تواند بافت‌های نرمی مانند بورس‌ها را هم نشان بدهد.
  • سونوگرافی؛ از این روش هم برای معاینه درون بدن در لحظه استفاده می‌شود. پزشکان با سونوگرافی به وضعیت التهاب موجود در زانو پی می‌برند.

آسپیراسیون هم روش دیگری است که در تشخیص بورسیت زانو به کمک ارتوپدها می‌آید. اگر پزشکان مشکوک به ابتلا به نقرس یا عفونت در بورس شوند، احتمالاً نمونه‌ای از مایع موجود در کیسه بورس را می‌کِشند و بررسی می‌کنند. این موضوع هم می‌تواند در پیش‌برد مسیر درمان نقش داشته باشد.

پیشگیری از بورسیت زانو

با انجام و رعايت چندین کار ساده میتواند از بروزی بورسیت زانو پیش گیری کرد. برای اینکه فرد به مرحله درمان بورسیت زانو نرسد باید ماهیچه های اطراف زانوی خود را تقویت کند. 

بنابراین باید قبل از انجام هرگونه فعالیت بدنی بدن خود را گرم کند تا با افزایش گردش خون در ناحیه زانو تاندون ها و از عضلات شل شوند و از آسیب های وارده در حین انجام فعالیت ها جلوگیری شود. موردی بعدی این است که افراد باید از خم کردن بیش حد زانو خود اجتناب کنند. 

اگر شخص در صنایعی مانند ساختمان سازی فعالیت دارد که امکان بروز ضربه ناگهانی در آن وجود دارد، بهتر است در حین فعالیت از زانوبند استفاده کند. مهم ترین مسئله در پیشگیری ها اقدام به موقع است. در صورت بروز هرگونه اتفاق، احساس تورم و درد باید فورا به پزشک مراجعه کنید تا از بورسیت زانو جلوگیری کنید.

درمان بورسیت زانو

درمان بورسیت زانو به علت، شدت و علائم آن بستگی دارد. متخصصان تنها اشخاصی هستند که می توانند تعیین کنند که چه روشی برای درمان بورسیت زانو بیمار مفید هستند. روش های درمان بورسیت در 2 دسته درمان تخصصی و درمان خانگی تقسیم می شوند.

روند درمان تخصصی بورسیت زانو را می توان به شکل زیر توضیح داد:

  • مصرف دارو: آنتی بیوتیک ها برای عفونت های باکتریایی، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب تجویز می شوند.
  • انجام تزریقات: کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب تزریق و مایع اضافی با آسپیراسیون خارج می شود.
  • جراحی بورس: در موارد شدید، مزمن و عود کننده برای برداشتن بورس در دستور متخصص قرار می گیرند.
  • جلسات فیزیوتراپی: برای مدیریت درد، بهبود انعطاف پذیری و قدرت زانو و جلوگیری از عود مجدد بسیار مفید هستند. فیزیوتراپی می تواند به بهبودی و جلوگیری از عود مجدد بورسیت کمک کند.

اما در روش درمان خانگی بیمار مراقبت ها بسیار حیاتی و مهم هستند. برای درمان بورسیت زانو، بیمار تا جایی که امکان دارد باید از حرکات اضافی بپرهیزد و به زانوی خود استراحت دهد. بهتر است فرد از زانو بند استفاده نماید یا برای کاهش التهابات از انواع کمپرس های یخ استفاده کند. 

در زمان خواب یا نشستن باید زانوها را بالاتر از سایر قسمت های بدن قرار داد و وضعیت قرارگیری بدن باید به گونه ای باشد که از تمامی فشارها به زانو جلوگیری شود