رباطها نوارهای محکمی هستند که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل میکنند. ساختار استخوانی مفصل زانو از استخوان ران، استخوان درشتنی و کشکک تشکیل میشود. رباط صلیبی یکی از چهار رباط اصلی داخل زانو است که استخوان ران را به استخوان درشت نی متصل می کند.
زانو اساسا یک مفصل لولایی است که از چهار رباط اصلی تشکیل شده است. این رباطها عبارتند از:
سطح تحمل کننده وزن زانو توسط لایهای از غضروف مفصلی پوشیده شده است. در دو طرف مفصل، بین سطوح غضروفی استخوان ران و درشت نی، منیسک داخلی و منیسک جانبی قرار دارند. منیسکها به عنوان ضربهگیر عمل میکنند و با غضروف کار میکنند تا فشارهای بین درشت نی و استخوان ران را کاهش دهند.
رباط صلیبی قدامی یا ACL یکی از رباطهای کنترلکننده حرکت زانو به سمت جلو و عقب است. این رباط به همراه رباط صلیبی خلفی (pcl) که شکل متقاطع دارند، به حالت X در درون زانو جای گرفتهاند. در واقع رباط صلیبی قدامی نواری بافتی در مرکز زانو است که به صورت مورب حرکت میکند تا هنگام حرکات چرخشی زانو آن را پایدار نگه دارد.
منظور از پارگی رباط صلیبی زانو آسیب به رباط صلیبی قدامی (ACL) است که در مرکز زانو قرار دارد. پاره شدن رباط صلیبی زانو ممکن است به صورت جزئی (بخشی از رباط پاره شود) یا کامل (رباط دو تکه شود) باشد.
حدود نیمی از صدمات وارده به رباط صلیبی قدامی همراه با آسیب به سایر ساختارهای زانو مانند غضروف مفصلی، منیسک یا سایر رباطها است. پارگی رباط صلیبی بر اساس شدت آن میتواند در سه سطح مختلف درجهبندی شوند:
نکته: در چنین حالتی بیمار درد شدیدی حس نمیکند (حتی ممکن است هیچ دردی نداشته باشد) اما درمان پزشکی حتما نیاز است؛ چراکه همین آسیبدیدگی خفیف، خطر آسیب دیدگی مجدد را بالا میبرد.
هنگامی که رباط صلیبی قدامی آسیب میبینید، ممکن است صدای ترکیدن یا ترک خوردن را بشنوید و ممکن است احساس کنید زانوی خود از محل خود خارج میشود. درد همراه با تورم در عرض ۲۴ ساعت، باعث تورم زانو خواهد شد.
سایر علائم پاره شده رباط صلیبی زانو معمول عبارتند از:
پارگی رباط صلیبی زانو اغلب در طول فعالیتهای ورزشی و تناسب اندام اتفاق میافتد. در طی انجام این فعالیتها فشار سنگینی به زانو وارد میشود. هنگامی که رباط آسیب میبیند، معمولا پارگی جزئی یا کامل بافت بهوجود میآید. یک آسیب خفیف ممکن است باعث کشیدگی رباط شود اما رباط پاره نشود.
مهمترین دلایل پارگی رباط زانو شامل موارد زیر است:
با یک شرح حال مناسب (مکانیسم آسیب و شناسایی آسیب های احتمالی قبلی) و معاینه بالینی دقیق می توان در اغلب موارد آسیب ACL را تشخیص داد. در بیشتر موارد تورم مفصل به علت خونریزی داخلی وجود دارد و این تورم در عرض چند ساعت بروز می کند.
گاهی به علت گیر افتادن انتهای باقی مانده رباط صلیبی پاره شده، باز شدن کامل زانو غیرقابل انجام می باشد. باید دقت داشت که پارگی رباط صلیبی قدامی ممکن است همراه با دررفتگی یا نیمه در رفتگی کشکک زانو باشد بنابراین باید کشکک زانو هم با دقت معاینه شود. تست های مختلفی برای ارزیابی رباط صلیبی قدامی(ACL) وجود دارند که توسط متخصص ارتوپدی انجام می شود و حتی برای تشخیص دقیقتر و درمان مناسب، توصیه میشود تستهای تصویربرداری مانند رادیوگرافی، آنتروگرافی، اسکن امآرای زانو نیز مورد استفاده قرار گیرند.
در اینجا یکی از تست ها را توضیح می دهیم و تاکید میکنیم که این تست ها باید توسط پزشک انجام گیرد.
تست کشویی قدامی تست حساس دیگری برای تشخیص پارگی رباط صلیبی قدامی است. به علت اسپاسم عضلات پشت ران ( عضلات همسترینگ) که تست را تحت تاثیر قرار می دهند کمتر قابل اعتماد است. برای انجام تست بیمار به پشت خوابیده و زانوها را در وضعیت خم شدگی 90 درجه قرار میدهد.
پزشک جلوی وی نشسته و با دو دست پشت قسمت زیر زانو را میگیرد و ساق را به سمت خود میکشد، در صورت آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی استخوان درشت نی جلو میآید.
جوش خوردن رباط صلیبی پاره، این واقعیت دردناک و دشوار به عنوان یکی از متداولترین آسیبهای زانو و یک چالش جدی در مسیر توانبخشی شناخته میشود. شناسایی علل، نحوه تشخیص و بهبودی آن، گام اولیه در مدیریت و درمان جوش خوردن رباط صلیبی پاره است.
در صورتی که وضعیت رباط صلیبی فرد، به شکلی باشد که امکان جوش خوردن آن، بدون جراحی وجود داشته باشد، میتوان عوامل مختلفی را در تسریع جوش خوردن و کیفیت آن، موثر دانست. دقت داشته باشید که این موارد موثر در جوش خوردن رباط صلیبی، ممکن است از فردی به فردی دیگر، متفاوت باشند.
با بیحرکت نگه داشتن زانو، میتوانید جوش خوردن آن را تسریع کنید. همان طور که در بالا نیز اشاره کردیم استفاده از بریس، عصا یا همین طور گچ گرفتـن، ممکن است به بهبودی این وضعیت کمک کند. این در واقع یکی از نخستین اقداماتی است که باید انجام دهید. به جز آن، استراحت کردن کامل و استفاده از مکملها و ویتامینها نیز ضرورت دارد.
بازگشت به وضعیت عادی، باید رفتـه رفتـه صورت بگیرد و تمرینات فیزیوتراپی و پس از آن انجام حرکات عادی روزمره، طبق یک برنامه زمان بندی شده و مستمر، پیش برود. دقت داشته باشید که لازم است حتما انتظارات در سطح واقع بینانه باشند و برای بهبودی و بازگشت به روال عادی، به اندازه کافی صبور بود.
راهکارهای درمان پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) با هدف کاهش درد، تورم بازیابی حرکت معمول زانو و تقویت عضلات اطراف آن انجام میشود. در واقع پزشک متخصص ارتوپدی با توجه به شدت آسیب ACLزانو و تمایل شما به تغییر فعالیتتان، در مورد انتخاب یکی از روشهای درمانی مانند جراحی و توانبخشی یا صرفا توانبخشی و استراحت در منزل تصمیم میگیرد.
به طورکلی درمان رباط صلیبی قدامی به دو صورت غیرجراحی یا جراحی است. فیزیوتراپی در هر دو روش غیرجراحی و جراحی )گاهی حتی قبل از عمل جراحی( جهت تسریع و افزایش کیفیت روند درمانی مؤثر است.
مهمترین اهداف فیزیوتراپی عبارتنداز:
در ابتدا از روشهایی جهت کاهش التهاب، درد و تورم استفاده میشود (مثلا استفاده از یخ) . به تدریج تمرینات دامنه حرکتی مفصل زانو با توجه به درد انجام میگردد. سپس تمرینات تعادلی و عملکردی شروع میشوند. در نهایت تمرینات تقویت عضلات انجام میگیرد. هدف اصلی در این مسیر کاهش التهاب و ترمیم مجدد بافت آسیب دیده همراه با افزایش دامنه حرکتی، بهبود تعادل و تقویت عضلات جهت پیشگیری از آسیب مجدد است.
اصول درمان همانند مرحله درجه یک آسیب است. اما به دلیل آسیب بیشتر از یک بریس جهت حفاظت از بافت آسیب دیده نیز استفاده میشود.
در پارگی کامل ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. اگر بیمار فرد مسنی باشد و رباط متقاطع جلویی پاره شده باشد، انجام عمل جراحی با توجه به سطح پایین فعالیت فرد و آرتروز زانو توصیه نمیشود. اما اگر فردی جوان و فعال و یا به خصوص یک ورزشکار حرفهای دچار پارگی کامل گردد معموالً عمل جراحی توصیه میشود. در بیمارانی که عالوه بر رباط متقاطع جلویی، دچار پارگی رباط طرفی داخلی (MCL )نیز می شوند (که شیوع بالایی نیز دارد)معمولا به علت درد و تورم زیاد، زمان جراحی رباط متقاطع جلویی، جهت جلوگیری از فیبروز مفصلی به تاخیر می افتد. فیبروز مفصلی یک عامل مهم کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو است. چنین بیمارانی به تدریج با کاهش درد، تورم، افزیش دامنه حرکتی مفصل، تقویت عضلات اطراف زانو و طبیعی شدن راه رفتن آماده عمل جراحی می شوند.
برخی از مکملها و قرصها در جوش خوردن و ترمیم رباط صلیبی، نقش کمککننده دارند. از این روی اگر بخواهید فرایند ترمیم رباط و جوش خوردن آن، تسریع پیدا کرده و زودتر بهبودی کامل خود را بازیابید، استفاده از این مکملها، توصیه میشود. از جمله قرصهای موثر در جوش خوردن رباط صلیبی، موارد زیر را داریم:
البته در صورت مشورت با پزشک، احتمالا قرص و داروهای دیگری برای جوش خوردن هر چه سریعتر رباط صلیبی، برای شما تجویز خواهند شد. از این روی پیشنهاد میشود که حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کرده و از بهترین داروها برای جوش خوردن رباط صلیبی، استفاده کنید.
معمولا عمل ACL برای ورزشکارانی توصیه میشود که میخواهند به فعالیت ورزشی خود با تغییر ناگهانی جهت، پرش و جهش ادامه دهند. این نوع درمان ترمیمی به بهبودی سریعتر آنها کمک میکند. با این حال، پزشک در مواردی که افراد عادی به شدت دچار پارگی ACL و درد زانو شده باشند هم جراحی انجام میدهد.
به طور کلی جراحی ACL به معنی دوختن پارگی این رباط نیست؛ بلکه جراح، رباط پارهشده را با تکهای از تاندون بخش دیگری از پا یا زانو جایگزین میکند. همچنین میتوان از تاندون فردی که از دنیا رفته برای پیوند استفاده کرد.
معمولا پزشکان متخصص ارتوپدی برای درمان آسیب ACL از جراحی آرتروسکوپی استفاده میکنند. این بدان معنی است که آنها از طریق برشهای کوچکی در اطراف زانو، ابزارهای ظریف و دوربینی را به درون زانو وارد میکنند. در حال حاضر پزشکان مشغول تحقیقات پیوستهای هستند تا دریابند، آیا روش جدید جراحی ACL از مراقبتهای استاندارد بهتر است یا خیر. رویکرد نوین ترمیم رباط صلیبی زانو، روش Bridge-Enhanced است. این روش برخلاف جراحی ACL، باعث بهبود خودبهخود ACL پارهشده میشود و نیازی به تعویض ندارد.
از میان افرادی که دچار پارگی رباط صلیبی قدامی شده اند افرادی نیاز به جراحی دارند که:
🔸️ورزشکار حرفهای هستند یا شغلی دارند که نیازمند قدرت و پایداری در زانو میباشند.
🔸️وقتی روی زانوی آسیب دیده میایستند بیثبات هستند.
🔸️چند آسیب همزمان در زانو دارند.
🔸️دورهی بازتوانی را کامل کرده و هنوز در زانوی خود ناپایداری دارند.
افرادی با یکی از شرایط زیر میتوانند درمان غیرجراحی را انتخاب کنند:
🔸️پارگی ناکامل ACL دارند که ممکن است با استراحت و بازتوانی بهبود یابند.
🔸️سن شان بالای 60 سال باشد.
🔸️اگر پارگی ACL بازسازی نشود میتواند خطر مشکلات بعدی در زانو را بیشتر کند؛ از جمله درد مزمن، کاهش میزان فعالیت و آسیب به دیگر قسمتهای زانو (مانند منیسکها)
پس از جراحی ، زمان بهبودی معمولاً حداقل 9 ماه طول می کشد . این شامل مراحل اولیه بهبودی پس از جراحی و فیزیوتراپی است. مدت زمان ترمیم رباط صلیبی پس از جراحی بستگی به چندین عامل دارد، از جمله:
با توجه به این عوامل، ممکن است مدت زمان ترمیم برای هر فرد متفاوت باشد. اما به طور کلی، مدت زمان تقریبی برای ترمیم رباط صلیبی پس از جراحی معمولاً حدود 6 تا 9 ماه است، اما در مواردی ممکن است تا 12 ماه یا بیشتر هم طول بکشد.
وبسایت هـــای نوبت دهی:
جهت رزرو نوبت آنلاین، روی سایت مورد نظر کلیک کنید!
کلیک کنید!
کلیک کنید!
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به دکتر حسین اکبری اقدم میباشد.
