احتمالاً تا به حال کودکان زیادی را دیدهاید که پاهای آنها حالتی ضربدری دارد و به شکل نامتعارفی راه میروند یا میایستند. مشکلی که موجب نزدیک شدن زانوها به هم میشود و ظاهری ناموزون به پاها میبخشد. تشخیص زانوی ضربدری در سالهای ابتدایی زندگی و همچنین انجام حرکات اصلاحی و ورزشهای کاربردی میتواند تا حد زیادی این مشکل را برطرف کند.
گفتیم که زانوی ضربدری یک ناهنجاری است که در آن استخوان رانها به هم نزدیک میشوند و به همین علت زانوها حالتی غیرعادی به خود میگیرند. این حالت غیرعادی سبب میشود تا زانوها چسبیده به یکدیگر به نظر برسند. آناتومی پاهای کودکان بین سه تا هفت سالگی معمولاً به همین صورت است و اغلب آنها زانوهای ضربدری دارند. این مشکل در سن هفت تا هشت سالگی رفع میشود، اما اگر چنین نشد، لازم است که حتماً کودک را نزد پزشک ارتوپد و فوق تخصص جراحی زانو دکتر حسین اکبری اقدم ببرید. البته بزرگسالان هم ممکن است به دلایل مختلف با این عارضه درگیر باشند.
زانوی ضربدری شکل ناهنجاری را در پا ایجاد میکند که خودش بزرگترین نشانه ابتلای فرد به این عارضه میباشد. علاوهبر این چند مورد علائم همراه نیز وجود دارند که بروز آنها میتواند زنگ خطری برای ایجاد مشکلات ناشی از این اختلال باشد. این علائم عبارتاند از:
در صورت مشاهده علائم فوق، حتماً به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. این نشانه های ناخوشایند به معنی شدت یافتن این اختلال است و باید خیلی زود برای آن فکری کرد. آقای دکترحسین اکبری اقدم با ارائه راهکارهایی مناسب، این ناهنجاری را کنترل میکند یا بهطور کلی آن را از بین میبرد.
معمولاً از شکل ظاهری زانوها میتوان به ضربدری بودن آنها پی برد. اما پزشکان از روش اندازهگیری فاصله قوزکها نیز برای تشخیص دقیقتر استفاده میکنند. روش اندازهگیری به این صورت انجام میشود:
فرد روی کمر دراز میکشد و پاهای خود را کنار یکدیگر قرار میدهد. پاها باید در حالتی باشند که ناحیه داخلی رانها به یکدیگر برخورد کنند و زانوها صاف باشند. حال پزشک با یک خطکش یا کولیس فاصله قوزکهای داخلی پا را اندازه میگیرد. درجه بندی ضربدری بودن زانو باتوجه به عددی که کولیس یا خطکش نشان میدهد، تعیین میشود. این درجه بندی به این صورت است:
علاوه بر تست اندازهگیری فوق، پزشک با بررسی کل شکل پا نیز تا حدی میتواند به ضربدری بودن زانو پی ببرد. گاهی ممکن است پزشک درخواست آزمایشهای تصویربرداری داشته باشد.
برخی از دلایل ایجاد زانوی ضربدری در بزرگسالان عبارت است از:
برخی از دلایل فوق مانند اضافه وزن و آرتروز، هم میتوانند به وجود آورنده زانوی ضربدری باشند و هم آن را تشدید کنند. با داشتن فعالیت بدنی مناسب و اقدامات درمانی تحت نظر یک پزشک متخصص ارتوپد حاذق، میتوانید این اختلال را به میزان خوبی کنترل کنید.
در صورت عدم رسیدگی به زانوی ضربدری و نادیده گرفتن نشانههای آن، فرد دچار مشکلات زیادی میشود. این مشکلات را میتوانیم اینگونه بیان کنیم:
به طور کلی هر یک از اختلالات بیومکانیک پا، میتوانند سبب بروز دیگر اختلالات نیز بشوند. بنابراین زانوهای ضربدری میتوانند مشکلاتی از جمله انحراف مچ و صافی کف پا را نیز به تدریج ایجاد کنند.
همانطور که مشاهده کردید، زانوی ضربدری علاوه بر شکل ناهنجاری که در پا ایجاد میکند، میتواند مشکلات جدی دیگری را نیز رقم بزند. به همین دلیل نباید برای درمان آن درنگ کنید و دریافت کمکهای پزشکی را به تاخیر بیندازید. بهتر است در اسرع وقت به ملاقات یک پزشک متخصص ارتوپد حاذق بروید و درمان خود را آغاز کنید.
در صورتی که کودک شما دارای یکی از شرایط زیر است، بهتر است هر چه زودتر از یک متخصص زانو یا جراح ارتوپد اطفال کمک بگیرید.
بسته به علت و شدت زانوی ضربدری، پزشک متخصص ارتوپد درمانهای متفاوتی را ارائه میدهد که برخی از آنها به این شرح هستند:
یکی از دلایل ایجاد زانوی ضربدری، چاقی و اضافه وزن است. اضافه وزن فشار را بر روی زانوها دوچندان میکند و میتواند شکل طبیعی آنها را تغییر دهد. بنابراین با کنترل وزن، این فشار اضافی برداشته میشود و زانو میتواند به حالت اصلی خود بازگردد.
بیشتر بخوانید: تاثیر چاقی بر آرتروز زانو
اگر یک بیماری زمینهای، مثل نرمیِ استخوان یا کمبود شدیدِ موادِ معدنیِ استخوانی، دلیل بروز ناهنجاری زانوی ضربدری شده، پزشک داروها و مکملهای مخصوص را برای شما تجویز میکند. که ضمن درمان بیماری زمینهای، از بدترشدنِ ناهنجاری زانوی ضربدری جلوگیری شود. همچنین قرار گرفتن در معرض آفتاب برای دریافت ویتامین D در بدن پیشنهاد میشود.
پزشک بسته به شدت اختلال، چند جلسه فیزیوتراپی را برای شما تجویز میکند. کارشناس فیزیوتراپی، طبق دستور پزشک و تجربه خود، با استفاده از یکسری تمرین، ماساژ و دستگاههای مخصوص، به شما برای بهبود شرایط موجود کمک میکند.
مثل نشستن قورباغهایشکل، این نوع نشستن حتما باید در کودکان رفع شود؛ چراکه باعث انحراف زانوها به داخل میشود، به جای آن بهتر است که چهار زانو بنشیند.
در اکثر مواقع درمان زانوی ضربدری نیاز به عمل جراحی ندارد. اما اگر این مشکل همراه با درد و اختلال در راه رفتن باشد، بهتر است فرد تحت جراحی قرار بگیرد. جراحی زانو معمولا به دو صورت اتصال صفحه رشد و روش استئوتومی دیتال فمورال انجام میشود. در جراحی اتصال صفحه رشد یا هدایت شده با استفاده از منگنههای کوچکی یک طرف صفحه رشد در نزدیکی زانو بسته میشود تا طرف دیگر نیز به آن برسد.
این روش درمان معمولاً در کودکانی که هنوز در سن رشد هستند، انجام میشود. جراحی استئوتمی نیز با بریدن و تغییر موقعیت استخوان ران انجام میشود. این روش بیشتر برای بزرگسالانی که هیچگونه رشدی ندارید، کاربرد دارد.
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به دکتر حسین اکبری اقدم میباشد.