دکتر حسین اکبری اقدم

فلوشیپ فوق تخصص ارتوپد زانو

صدای تق تق زانو

مفصل زانو، یکی از بزرگترین و پیچیده ترین مفاصل بدن انسان است. به خاطر این شرایط، مفصل زانو می تواند با مشکلات و آسیب دیدگی های خاصی مواجه شود.

اولین بار زمانی متوجه تق تق زانو شدم که داشتم  راه میرفتم. زیاد اهمیت ندادم. صدایش درست مثل این بود که در حال شکستن شاخه‌های خشکیده هستی؛ تق! کمی نگران شدم و فکر کردم آرتروز یا بیماری مفصلی دیگری دارم. وقتی به متخصص ارتوپد دکتر حسین اکبری اقدم مراجعه کردم فهمیدم که به تق تق زانو، کلیک هم می‌گویند و اگر دردی نداشته باشد، جدی نیست. در واقع ترکیدن حباب‌های ریز هوا در اطراف زانو شایع‌ترین دلیل صدا دادن این مفصل هستند. زمانی باید نگران این مشکل شد که همراه با این صدا احساس درد و تورم در مفصل نیز داشته باشید. این حالت می‌تواند نشانه‌هایی از آسیب‌دیدگی رباط، پارگی مینیسک یا ناراحتی‌های کشکک زانو باشد.

ولی در حالت کلی  صدا دادن و تق تق زانو در هنگام نشستن و بلند شدن مسئله ای کاملاً عادی و طبیعی محسوب می شود.

علت صدا دادن زانو چیست؟

ترکیدن حباب‌های گاز اطراف مفصل

با گذشت زمان حباب‌های ریز هوا در مایع سینوویال مفصل  تشکیل می‌شوند. این مایع همان مایع شفافی است که باعث لغزندگی استخوان‌های مفصل روی هم می‌شوند. این حباب‌های گاز دی اکسید کربن دقیقا مانند بادکنک‌های کوچک هستند. زمانی که زانوی خود را خم می‌کنید یا در وضعیت درست قرار می‌دهید؛ برخی از آنها می‌ترکند و در نتیجه صدایی شبیه تق می‌شنوید. در واقع زمانی که انگشتان دست خود را اصطلاحا می‌شکنید، این صدا را می‌شنوید. این نوع تق تق زانو نگران‌کننده نیست و افراد زیادی آن را در سنین مختلف تجربه می‌کنند. البته یادتان باشد، هیچ دردی در مفصل زانو نباید داشته باشید.

لیگامنت و رباط‌های زانو

آسیب و پارگی تاندون‌ها نیز می‌تواند باعث تق تق زانو شود. البته در این حالت حتما با تورم و درد در ناحیه مفصل زانو مواجه هستید و در عین حال دامنه حرکتی زانو به طور کاملا محسوسی کم می‌شود.جنس لیگامنت و رباط‌های زانو از بافت همبند فیبری است. آنها وظیفه اتصال استخوان‌های مفصل و تثبیت آنها را برعهده دارند. مثلا رباط صلیبی قدامی (ACL) با متصل کردن استخوان ران به ساق پا، مفصل زانو را ثابت نگه می‌دارد. گاهی اوقات ممکن است رباط و تاندون‌های مفصل زانو دچار کشیدگی می‌شوند و دوباره به محل اصلی خودشان بازمی‌گردند. همین رفت و برگشت باعث صدا دادن زانو می‌شود.

تغییر شکل آناتومی زانو

با بالا رفتن سن، قسمت‌های مختلف مفصل زانو هم تغییر شکل پیدا می‌کند. مثلا برخی سالمندان با زانوهای پرانتزی مواجه هستند و برخی دیگر با از بین رفتن و تغییر شکل غضروف. با از بین رفتن، غضروف استخوان‌ها روی یکدیگر می‌لغزند و به همین دلیل در کنار تق تق زانو، درد شدیدی را نیز حس خواهید کرد.

پارگی مینیسک زانو

مینسیک نوعی غضروف زانو است که مانند یک بالشتک نرم از استخوان مفصل زانو حمایت می‌کند و مانع از ساییدگی‌ استخوان‌ها می‌شود. ورزشکاران و سالمندان بیشتر از سایرین از آسیب‌های مینیسک زانو رنج می‌برند. در این حالت در کنار صدا دادن زانو با علائمی مانند قفل کردن زانو، درد زانو، احساس ناراحتی هنگام خم و راست کردن زانو و تورم مواجه می‌شوید.

نرمی کشکک زانو

نرمی کشکک زانو بیشتر در دوندگان حرفه‌ایی  دیده می‌شود. در این حالت استخوان ران و زانو بدون هیچ محافظی به طور کامل با هم در ارتباط هستند و این ارتباط یعنی، ساییدگی استخوان‌ها. صدا دادن زانو و دردهای پشت این مفصل از نشانه‌های این آسیب هستند. افرادی که اضافه وزن دارند یا دچار آسیب‌هایی مانند دررفتگی کشکک زانو شده‌اند و ورزشکاران بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند.

آرتروز زانو یا استئوآرتریت (Osteoarthritis)

آرتریت بیماری است که به طور جدی مفاصل بدن بخصوص زانو و انگشتان دست را هدف را قرار می‌دهد. اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم که چرا این بیماری باعث تق تق زانو می‌شود، باید گفت که استئوآرتریت غضروف را از بین می‌برد و منجر به ساییدگی استخوان می‌شود. در واقع صدا دادن زانو، از نشانه‌های خوب آن است . این بیمارا ن از درد‌های شدید مفصلی رنج می‌برند که گاهی اوقات بهترین راه برای کاهش درد، تزریق درون مفصلی است. دکتر حسین اکبری اقدم در مطب با استفاده از دستگاه سونوگرافی انواع تزریق ژل و پی آرپی و … را انجام می دهند.

صدا دادن زانو بدون درد:

صدای تق تق زانو را می توان به سه دسته به شرح زیر طبقه بندی کرد:

این شرایط توسط اکثر افراد در طول زندگی تجربه می شود. به این ترتیب هنگام حرکت دادن زانو، صدا از آن شنیده می شود، اما این شرایط با درد همراه نیست. این شرایط بی خطر می باشد و نیازی به نگرانی درباره آن و استفاده از روش های درمانی خاص به منظور بر طرف کردن آن نیست.

صدا دادن زانو به خاطر آسیب دیدگی:

گاهی اوقات زانو به خاطر شرایط مختلف همچون آسیب دیدگی در نتیجه وارد شدن ضربه در هنگام ورزش کردن، تصادف یا زمین خوردن، دچار آسیب می شود. در اینگونه موارد، صدا دادن زانو به خاطر چرخش آن در جهت نامناسب با درد همراه است و می تواند آسیب بیشتر زانو را به همراه داشته باشد.

صدا دادن زانو بدون آسیب دیدگی:

گاهی اوقات زانو بدون آسیب دیدگی یا قرار گرفتن در شرایط خاص، صدا می دهد. این حالت ممکن است در نتیجه ابتلا به بیماری های خاص همچون آرتروز و موارد مانند آن در افراد مشاهده شود.

علت تق تق زانو هنگام راه رفتن چیست؟

علت تق تق زانو هنگام راه رفتن می‌تواند به دلیل اضافه وزن و چاقی باشد. علت آن این است که چون مفصل زانو، به تنهایی مسئول تحمل وزن بدن است. حالا وضعیتی را تصور کنید که در کنار اضافه وزن، رباط‌های زانو نیز ضعیف هستند. این فاکتورها در کنار هم باعث صدا دادن زانو هنگام راه رفتن می‌شوند.

تق تق زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در ابتدا دکترحسین اکبری اقدم به معاینه فیزیکی، بررسی علائم و بیماری‌های زمینه‌ای می‌پردازد. در صورتیکه به بروز بیماری خاصی مشکوک باشد ممکن است آزمایش خون، سونوگرافی، سی‌تی اسکن و تصویربرداری MRI نیز توصیه کند. البته یادتان باشد، تجویز این آزمایش‌ها همیشه به این معنی نیست که بیماری وجود دارد. پزشکان در بیشتر مواقع برای اینکه مطمئن شوند، بیماری زمینه‌ای دیگری وجود ندارد، این آزمایشات را تجویز می‌کنند.

شیوه‌های درمان صدا دادن زانو چگونه است؟

چگونگی درمان تق تق زانو به علت آن بستگی دارد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

فیزیوتراپی

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

در صورت آسیب جدی زانو جراحی و تعویض مفصل انجام می‌شود.

درمان خانگی تق تق زانو

اگر همراه با صدا دادن زانو، درد هم دارید می‌توانید از روش‌های زیر برای کنترل آن استفاده کنید:

        ♦به زانو‌‌هایتان استراحت دهید و فشار اضافی به آن وارد نکنید. می‌توانید از عصا استفاده کنید. بهتر است برای اجابت مزاج به سراغ توالت‌های فرنگی بروید.

        ♦کمپرس سرد استفاده کنید. سرما باعث کاهش درد و تورم می‌شود.

        از داروهای ضد درد (مسکن) بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید.