دکتر حسین اکبری اقدم

فلوشیپ فوق تخصص ارتوپد زانو

تاثیر چاقی بر آرتروز زانو

شایع‌ترین مشکل زانو برای افراد چاق، آرتروز زانو است که به دلیل تحلیل رفتن غضروف زانو ایجاد می‌شود. افرادی که اضافه وزن دارند هنگام راه رفتن یا ایستادن زانویشان درد می‌گیرد.

زمانی که وزن بدن بیشتر از حد طبیعی باشد، فشار و استرس بیشتری روی مفاصل وارد می‌شود. این فشار می‌تواند تخریب بافت‌های مفصل هنگام سایش انتهای استخوان ساق پا روی استخوان ران را افزایش بدهد. با تولید اصطکاک باعث درد و ناراحتی زانو می‌شود.

ارتباط بین چاقی و آرتروز زانو در چیست؟

مطالعات متعدد نشان دادن که هر چقدر وزن افزایش پیدا کند فشاری که برروی مفصل زانو می آید افزایش پیدا می کند، بنابراین زانو بیشتردر خطر سایدگی یا آرتروز قرار می گیرد. این ساییدگی آرتروز معمولا  از  ۳۵یا۴۰ سالگی به بعد ایجاد می شود و مهمترین فاکتور در افرادی که چاق هستند این است کاهش وزن داشته باشند.

حتی در کسانی که میخواهیم جراحی کنیم برای جراحی های زانو مثل ترمیم مینیسک یا استئوتومی های اطراف زانو یا تعویض مفصل زانو، اگر فرد چاقی بیش از حد داشته باشد نتایج عمل ضعیف تر از کسانی است که این چاقی را ندارند. پس چاقی نه تنها در ایجاد آرتروز نقش دارد بلکه در نتیجه درمان آرتروز و حتی آسیبهای دیگر زانو مانند مینیسک و استئوتومی ها تاثیر دارد.

چگونه چاقی را کنترل کنیم؟

مهمترین و اولین کار ورزش منظم است، با ورزش منظم می توان از چاقی پیشگیری کرد یا  آن راکنترل کرد.

در بیشتر مواقع نشان داده شده که کاهش وزن حتی به اندازه ۵ کیلوگرم، فشار قابل توجهی را از روی زانو برمی دارد

بهترین راه کاهش وزن رعایت رژیم غذایی و ورزش منظم است، همکاران کارشناس و متخصص تغذیه دراین امر راهنمای خوبی می باشند.

 داشتن فعالیت بدنی مناسب می تواند  در کنترل وزن کمک به سزایی کند و اگر وزن بیش از حد بود و ایندکس وزن بالای ۴۰ یا ۴۵ بود از روش های جراحی باریاتریک می توان برای کنترل وزن بهره برد .در مقالات جدید نشان داده شده است که درصورت کاهش وزن در کسانی که دچار آرتروز زانو هستند در اکثر موارد درد زانو به طور قابل توجهی کاهش پیدا می کند. پس با کاهش وزن و کنترل چاقی هم از بروز بیمارهای زانو ازجمله آرتروز زانو پیشگیری کرد  و هم اگر‌ آرتروز یا بیماری های دیگری مثل پارگی‌ مینیسک یا انحراف زانو ایجاد شد، با کاهش وزن نتایج عمل جراحی این مشکلات و بیماری ها بهبود پیدا می کنند.

شاخص توده بدنی یا شاخص کوتله یا بی‌ام‌آی

شاخص توده بدنی یا شاخص کوتله یا بی‌ام‌آی (body mass index، مخفف BMI) سنجشی آماری برای مقایسه وزن و قد یک فرد است. در واقع این سنجش میزان چاقی را اندازه‌گیری نمی‌کند بلکه ابزاری مناسب است تا سلامت وزن فرد با توجه به قدش تخمین زده شود. این شاخص در بین سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۰ توسط آدولف کوتله دانشمند بلژیکی ابداع شد. نحوه محاسبه آن بسیار ساده است و در بسیاری جاها برای مشخص کردن اضافه وزن و کسر وزن استفاده می‌شود

چه مشکلات زانویی در افراد چاق رایج است؟

غضروف آسیب دیده در زانو می‌تواند باعث بسیاری از مشکلات سلامتی شود. شایع‌ترین مشکل زانو برای افراد چاق، آرتروز زانو است که به دلیل تحلیل رفتن غضروف زانو ایجاد می‌شود.

آرتروز زانو همچنین می‌تواند باعث درد، سفتی مفاصل، تورم، التهاب و برجستگی در زانو شود که می‌تواند به غضروف باقی مانده آسیب بیشتری وارد کند. استئوآرتریت در زانو زمانی که به مراحل پیشرفته برسد می‌تواند کاملاً ناتوان کننده باشد.

  • آسیب دیدگی منیسک زانو
  •  التهاب تاندون
  •  آرتروز مفاصل
  •  نقرس کاذب
  • دررفتگی کشکک زانو
  • ورم کیسه‌های مفصلی
  • انحراف زانو

جالب است بدانید به ازای هر کیلو اضافه وزن ۴ کیلو فشار به زانو وارد می‌شود، بنابراین بهترین راه برای کاهش و درمان زانو درد، کاهش وزن است.

کاهش وزن چگونه به درمان زانو درد کمک می کند؟

خبر خوب این است که مطالعات نشان می دهند افراد چاق مبتلا به آرتروز می توانند با کاهش وزن از طریق تغییر رژیم غذایی و ورزش، زانو درد خود را به نصف کاهش دهند. کاهش وزن یکی از مهمترین فاکتورها در حفظ سلامت زانو و درمان آرتروز زانو می باشد.

کاهش وزن می تواند وزن زیادی که قبلا روی زانو بود و باعث ساییدگی و آسیب مفصل زانو میشد را کم کرده و کمک کند تا مفصل خودش را بازسازی کند. همچنین التهابات را کاهش داده و به بهبود وضعیت آرتروز کمک زیادی می کند.

چگونه برای درمان زانو درد، وزن خود را کاهش دهیم؟

بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. اگر زانو درد شدید دارید از دکتر حسین اکبری اقدم بپرسید که انجام چه ورزش و فعالیتی برایتان مجاز است

ورزش های مفید برای افراد چاق شامل پیاده روی (حتی برای چند دقیقه) دوچرخه سواری و ورزش های قدرتی برای ساختن عضله می باشد.سعی کنید فعالیت های فیزیکی بیشتری در برنامه روزانه خود بگنجانید. مثلا هنگام صحبت کردن با تلفن راه بروید، با کودک یا نوه خود بازی های حرکتی انجام دهید و سعی کنید به جای استفاده از فضای مجازی بیشتر به ملاقات دوستانتان بروید.

فواید کاهش وزن به جز درمان درد زانو چیست؟

اضافه وزن می تواند مشکلات بسیاری را برای شما به همراه داشته باشد که زانو درد فقط یکی از آنها است. اضافه وزن می تواند راه رفتن را برای شما دشوار کند و به خودی خود باعث شود تا شما تحرک کمتری داشته باشید. اضافه وزن در کنار تمام مشکلاتی که ممکن است برای سلامتی شما ایجاد کند، ممکن است در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند؛ بنابراین بهتر است هرچه زودتر، از قدم های کوچک شروع کنید و برای کاهش وزش تدریجی خود زیر نظر پزشک برنامه ریزی کنید.

فواید کاهش وزن در زانو درد عبارت است از: 

  • کاهش فشار بر مفاصل
  •  کاهش التهاب بدن
  • بهبود توانایی راه رفتن
  • کاهش درد
  • کاهش احتمال ابتلا به بیماری های مرتبط با چاقی
  • بهبود تنفس
  •  کاهش احتمال سکته قلبی و مغزی

پیشنهاد دکتر حسین اکبری اقدم به عنوان فوق تخصص جراحی زانو، انجام نرمش و ورزش های سبک برای تقویت عضلاتی که محافظ زانو هستند می باشد.

در زیر مقالات که تمرینات مناسب را پیشنهاد می دهد قرار گرفته است حتما مطالعه کنید و قبل از انجام آنها با یک متخصص ارتوپدی مشورت کنید